Ý nghĩa sâu sắc của ngày Tết Nguyên Đán

Qua nhiều thế kỷ, Tết Nguyên Đán đã trở thành biểu tượng thiêng liêng, vừa lưu giữ hồn dân tộc vừa gửi gắm hy vọng vào tương lai. 

Hãy cùng UrBox tìm hiểu về ý nghĩa Tết Nguyên Đán qua bài viết dưới đây nhé!

1. Tết Nguyên Đán là gì?

Tết Nguyên Đán, hay còn gọi là Tết âm lịch, Tết Ta, Tết cổ truyền của người Việt Nam, là dịp lễ đầu tiên trong năm của người Việt Nam, được tính từ ngày đầu tiên của năm âm lịch.

Đây không chỉ là thời gian để nghỉ ngơi sau một năm lao động vất vả mà còn là dịp để mọi người sum họp, tận hưởng niềm vui gia đình và cầu mong những điều tốt đẹp cho năm mới.

Ý nghĩa của cái tên Tết Nguyên Đán thực chất như sau:

“Tết” là cách đọc âm Hán - Việt của chữ “tiết” trong “thời tiết”.

“Nguyên” có nghĩa là sự khởi đầu hay sơ khai.

“Đán” là buổi sớm mai.

Do đó, đọc đúng phiên âm phải là “Tiết Nguyên Đán”. Như vậy, có thể hiểu “Tết Nguyên Đán” là cụm từ chỉ thời điểm để khởi đầu một năm mới.

Thông thường, Tết âm và Tết dương cách nhau gần 1 tháng. Điều này là do âm lịch được tính theo chu kỳ vận hành của mặt trăng và quy luật 3 năm nhuận một tháng. Do đó, Tết Nguyên Đán sẽ luôn muộn hơn Tết dương lịch.

Dịp Tết Nguyên Đán thường kéo dài trong khoảng 7 đến 8 ngày cuối năm cũ và 7 ngày đầu năm mới (23 tháng Chạp đến hết ngày 7 tháng Giêng).

2. Tết Nguyên Đán bắt nguồn từ đâu?

Hiện nay, vẫn chưa có ghi chép nào xác định cụ thể về nguồn gốc thật sự và thời điểm lần đầu xuất hiện tục ăn Tết Nguyên Đán.

Trong văn hóa Trung Hoa, Tết cổ truyền bắt nguồn từ các triều đại thời cổ đại, gắn liền với truyền thuyết và phong tục nông nghiệp. Từ thời Hán (thế kỷ III TCN), Tết được cố định vào tháng Dần, trở thành khởi đầu năm mới theo âm lịch.

Tại Việt Nam, Tết Nguyên Đán đã xuất hiện từ trước đó và mang đậm nét bản sắc riêng. Theo nhiều nguồn tư liệu, người Việt có tục ăn Tết từ thời vua Hùng thứ 6 (khoảng 1800-1700 TCN), gắn liền với tích “Bánh chưng, bánh dày” - biểu tượng cho sự tôn kính tổ tiên và thiên nhiên.

Tuy nhiên, vẫn có ý kiến cho rằng nguồn gốc của Tết Nguyên Đán được hình thành từ sự giao thoa văn hóa lâu đời giữa Việt Nam và Trung Quốc. Cụ thể, trong khoảng thời gian 1000 năm Bắc thuộc, Tết cổ truyền có nguồn gốc từ Trung Quốc đã du nhập vào nước ta.

Cũng chính vì có nhiều luồng ý kiến trái chiều mà cho đến nay, nguồn gốc và ý nghĩa của ngày Tết cổ truyền vẫn luôn là chủ đề gây tranh cãi.

3. Ý nghĩa của dịp Tết Nguyên Đán - Tết cổ truyền

Tết Nguyên Đán là lúc ôn lại chuyện cũ, làm mới mọi việc

Cuối năm là thời gian tổng kết, ôn lại những gì đã qua. Đây cũng chính là ý nghĩa Tết cổ truyền đầu tiên mà ít người biết đến.

Người Việt thường dọn dẹp nhà cửa, trả nợ cũ và chuẩn bị tinh thần mới mẻ để đón nhận những điều tốt đẹp. Đây là cách con người cân bằng giữa quá khứ và tương lai, sống trọn vẹn hơn.

Tết Nguyên Đán là thời điểm giao thoa đất trời

Tết được xem là thời khắc giao hòa giữa âm và dương, giữa con người và vũ trụ. Theo quan niệm dân gian, đây là lúc mọi vật đều bừng tỉnh, tràn đầy sinh khí, mang lại hy vọng và sức sống mới.

Tết Nguyên Đán là dịp tưởng nhớ ông bà tổ tiên

Dịp Tết không thể thiếu bàn thờ gia tiên với mâm cỗ đầy đủ, hương khói nghi ngút. 

Đây là lúc con cháu bày tỏ lòng biết ơn, kính nhớ ông bà tổ tiên, cầu mong sự phù hộ cho gia đình trong năm mới.

Tết Nguyên Đán là dịp đoàn tụ gia đình

Ý nghĩa của Tết Nguyên Đán còn là dịp đoàn tụ gia đình. Trong cuộc sống hiện đại, 

Tết là cơ hội quý giá để các thành viên trong gia đình xa quê trở về, cùng nhau trò chuyện, chia sẻ. 

Những bữa cơm sum vầy và không khí ấm áp chính là điều làm nên ý nghĩa thiêng liêng của Tết Nguyên Đán.

Tết Nguyên Đán là dịp cầu mong may mắn, sức khỏe, tài lộc

Người Việt thường chúc nhau những lời tốt đẹp vào dịp Tết, từ sức khỏe, hạnh phúc đến tài lộc dồi dào. 

Các phong tục như xông đất, lì xì hay chúc Tết đều mang thông điệp cầu mong một khởi đầu thuận lợi và tràn đầy may mắn.

Tết Nguyên Đán là dịp cúng trả lễ thần linh

Dịp cuối năm và đầu năm mới, người Việt thường tổ chức lễ cúng ông Công ông Táo và lễ cúng giao thừa để tỏ lòng thành kính, cảm tạ sự bảo vệ, phù hộ của thần linh trong suốt một năm qua.

Kết luận

Như vậy là bạn đã hiểu được nguồn gốc và ý nghĩa Tết Nguyên Đán. Tết Nguyên Đán không chỉ là một phong tục mà còn là bản sắc văn hóa sâu sắc, kết nối con người với gia đình, tổ tiên và đất trời. 

Tết là dịp để làm mới chính mình, lan tỏa yêu thương và khởi đầu năm mới với những niềm tin tốt đẹp. Việc giữ gìn và phát huy giá trị Tết cổ truyền là trách nhiệm chung, giúp thế hệ mai sau thấu hiểu và trân quý hơn nét đẹp văn hóa Việt Nam.